پایان حیات آمریکا سیگنالی که انقلاب اسلامی آن را مخابره نمود
گزارشیاز تسخیر سفارت ایالاتمتحدهآمریکا در ایران توسط دانشجویان پیروخطامام
پایان حیات آمریکا؛ سیگنالی که انقلاب اسلامی آن را مخابره نمود
آخرین پیام
«در ساعت 11 پیشازظهر گروهی از تظاهرات‌کنندگان وارد محوطه سفارت شده‌اند و به طرف درب ورودی طبقه پایین دفترخانه پیشروی کردند. تمام پرسنل در طبقه بالا هستند. تفنگداراندریایی در طبقه پایین برای متفرق ساختن تظاهرات‌کنندگان از گاز اشک‌آور استفاده می‌کنند.» 1
متن بالا آخرین پیامی است که جاسوسان آمریکایی برای مدیران ارشد اطلاعاتی خود در ایالات متحده مخابره کردند. همین پیام کافی بود تا روابط بین ایران و آمریکا تیره و تار شود. چنانچه پساز گذشت بیشاز سه دهه از تسخیر سفارت آمریکا در تهران توسط دانشجویان مسلمان این حادثه همچنان آثار و تبعات فوقالعاده عمیقی بر روابط دو کشور بر جای گذاشته است. بهگونهای که بسیاری از تحلیلگران مخاصمه بین این دو دولت را در سایه این حادثه تحلیل و بررسی می‌کنند.
دولتموقت بر روی خط نفاق
در جریان سفر «ابراهیم یزدی» وزیر امورخارجه دولتموقت به آمریکا جهت شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مهر 1358 رسانههایغربی خبری را منعکس کردند که موجب خشم ملت آزاده ایران شد. وی در این سفر با «سیروس ونس» وزیر امورخارجه وقت آمریکا دیدار کرده بود. در دهم آبان همان سال نیز «مهندس مهدی بازرگان» نخستوزیر دولتموقت همراه وزیر امورخارجه خود با برژینسکی مشاور امنیت ملی کاخ سفید ملاقات کرد.
حرکت دولتموقت در ایجاد رابطه با آمریکا که ابتدا در سطح وزیر امورخارجه و سپس در سطح نخستوزیر دنبال شد خشم ایرانیانی را در پی داشت که بر مبنای اسلام نابمحمدی (ص) قیام کرده تا دیگر هیچگاه زیر بار ستم و یوغ هیچ گروه و دولت مستکبری نباشند.
از طرفی سخنان دشمنشناسانه امامخمینی (ره) چند روز پیش‌از این دیدارهای نامتعارف مبنیبر اینکه «ما هرچه گرفتاری داریم از آمریکا داریم» و «بر طلاب و دانشجویان است که در هر کجا به منافع آمریکا حمله کنند» و نیز اعتراض به سفر محمدرضا شاه مخلوع به آمریکا مبنایی شد تا جمعی از دانشجویان پیرو خطامام به این نتیجه برسند که باید سفارت آمریکایی که مسبب هر نوع بدبختی در کشور و جهان است را به تسخیر خود درآورند. از همینرو دانشجویان پیرو خطامام در 13 آبان 1358 طی یک راهپیمایی اعتراضی، سفارت ایالات متحده آمریکا در تهران را به اشغال خود درآوردند. تسخیر لانهجاسوسی آمریکا توسط جمعیاز دانشجویان مسلمان و خط امامی برای تمام دنیا یک رویداد غیرقابل پیش‌بینی و غیرمنتظره بود.
به نقل از «دکتر محمد هاشمپور یزدانپرست» چون دانشجویان از نظر حضرتامام(ره) برای تسخیر سفارت مطلع نبودند تنها قصد ورود به سفارت به مدت سهروز را داشتند تا فریاد اعتراض خود مبنی بر حمایت از محمدرضا شاه مخلوع و نیز دخالتهای خصمانه آمریکا در امور داخلی ایران را به گوش دولتمردان آن برسانند.
اما پساز ورود به سفارت و کشف دستگاهها و اسناد جاسوسی، اعتراضی که قرار بود سه روز طول بکشد تبدیل به رسانهای شد که حقیقت سخنان پیشین حضرتامام (ره) را به تصویر درآورد. وقتی خبر تسخیر سفارت آمریکا که به جاسوسی علیه ملت و انقلابایران مشغول بوده است منعکس شد حضرتامام (ره) حرکت دانشجویان را انقلابدوم نامید و آن را عظیمتر از انقلاب اول دانستند.
بازتاب بین المللی تسخیر سفارت آمریکا
پساز تسخیر سفارت، اعتراضهایی از سوی برخی از اشخاص در داخل کشور و نیز دولتموقت که دل در گرو رابطه با آمریکا داشتند صورت گرفت. اما حرکت دانشجویان پیرو خطامام در جهان بازتابهایی را داشت که موجب شد تا ملتهای مسلمان و آزاده جهان از این حرکت انقلابی مسرور گشته و بیش از پیش دلبسته به انقلاب اسلامی ایران گردند و از این حرکت حمایت کنند.
چند روز پساز این ماجرا نماینده ویژه سرهنگ معمر قذافی-رهبر لیبی- به تهران آمد و خواستار برقراری روابط دیپلماتیک بین دو کشور شد. این نماینده اعلام کرد: «کشور لیبی قبل و بعد از پیروزی انقلاب ایران همواره از مردم ایران کاملا پشتیبانی کرده و این کار را ادامه خواهد داد. تسخیر سفارت آمریکا نشان داد که بدون هیچ تردیدی آمریکا همچنان به مداخله خود در امور داخلی ایران ادامه میداده است. به عقیده من وضع دشوار موجود را ایران آغاز نکرده بلکه این آمریکاست که عمدا با اتخاذ حالتی خصمانه و بیرحمانه موجب آن شده است.»
در همین زمان که کنفرانس سرانعرب در تونس برگزار میشد لیبی تلاش کرد تا با طرح مسائل مربوط به ایران به جلب پشتیبان برای ایران بپردازد که با مخالفت و کارشکنی کشورهای عربستان، کویت، قطر، بحرین و امارات متحده عربی مواجه شد.
در حمایت از حرکت ضد استکباری دانشجویان مسلمان ایران سازمانامل مستقر در لبنان طی بیانیهای از تمامی نیروهای مومن و شرافتمند دعوت کرد که در نبرد با آمریکا انقلاب اسلامی ایران را تأیید کنند. این سازمان همچنین همه گروهها را به برگزاری تظاهرات مداوم در این زمینه دعوت نمود. یاسر عرفات نیز طی مصاحبهای اعلام کرد که به نیروهای سازمان آزادیبخش فلسطین آمادهباش داده است تا در صورت لزوم به کمک انقلاب ایران بشتابند.
اتحادیه جوانان و دانشجویان جمهوریدموکراتیک خلقکره از دانشجویان مسلمان پیرو خطامام پشتیبانی کردند. کمیته ویتنامی همبستگی مردم آسیا و آفریقا و کمیته طرفداران صلح در ویتنام هم بیانیه مشترکی را منتشر کردند و در آن به شدت دولت آمریکا را به منظور پناه دادن به دیکتاتور خونخوار پهلوی و حمایت از او محکوم کردند.
حرکت تحسینبرانگیز دانشجویان انقلابی کشورمان نه تنها نگاه ملتهای مسلمان را به خود معطوف ساخت بلکه مرزهای آفریقایجنوبی را نیز در نوردید و به مبارزات کنگره ملی آفریقایجنوبی بر ضد نظام آپارتاید و تبعیضنژادی و نیز به آزادیخواهان در آمریکایلاتین مانند کوبا و نیکاراگوئه روح و جان تازهای بخشید.
واقعه طبس
دولت آمریکا ابتدا تصور میکرد این حمله نیز همچون حمله چریکهای فداییخلق در 25 بهمن 1357 به سفارت با پا درمیانی عوامل و دوستان خود در ایران طی چند روز به اتمام خواهد رسید. اما با صدور بیانیهای از سوی امام (ره) در عصر 13 آبان که از این اقدام حمایت کرده بود، ماجرا ابعادی جدی‌تر یافت.
ایشان در پیامی به دانشجویان ساکن در مرکز جاسوسى آمریکا میفرماید: «مرکز توطئه و جاسوسى به اسم سفارت امریکا و اشخاصى که در آن بر ضد نهضتاسلامى ما توطئه نمودهاند از احترام سیاسى بینالمللى برخوردار نیستند. تهدیدات و تبلیغات دامنهدار دولتامریکا به قدر پشیزى نزد ملت ما ارزش ندارد. نه تهدید نظامىِ او عاقلانه است و نه تهدید اقتصادىِ او واجد اهمیت. و کارتر یک اشتباه دارد و آن اینکه گمان مىکند همه دولتها چشم بسته به خدمت او ایستادهاند. و این اشتباه بزرگ بهزودى براى خودش هم روشن خواهد شد و طلیعه آن نیز مشهود است. ملت ایران بپاخاسته که نگذارد این لانههاىجاسوسى در ایران به عمل ننگین خود ادامه دهند و تا استرداد محمد رضا پهلوى، براى محاکمه و استرداد آنچه به یغما برده است، این لانه جاسوسى و آن جاسوسانحرفهاى به حال خود باقى خواهند ماند.»
در مقابل وقتی دولت آمریکا از یک طرف اصرار ایرانیها برای احقاقحقوق خود و نیز از طرف دیگر حمایتهای جهانی از این حرکت را دیدند در شورای امنیت ملی کشور خویش به سرپرستی برژینسکی تصمیم به اقدام قاطع نظامی علیه انقلاب اسلامی گرفتند.
آمریکا پس از ناکامیهای سیاسی و اقتصادی که شامل توقف واردات نفت ایران، اخراج شماری از ایرانیان مقیم ایالات متحده و بلوکه کردن دارایی‌ها و سرمایه‌های ایران و کاهش شمار دیپلمات‌های آمریکایی حاضر در ایران از 1000 نفر به حدود 60 نفر بود قصد داشت برای حمله به ایران و آزادی گروگانها در عملیاتی موسوم به پنجه عقاب وارد تهران شده و به این ماجرا خاتمه دهد که در طبس گرفتار طوفان شن شده و عملیات به شکست انجامید. این شکست برای آمریکاییها به نحوی سنگین تمام شد که هارولد براون –وزیر دفاع آمریکا- در پاسخ به سوالی درباره چگونگی این شکست گفت: «آیتاللهخمینی در بالکن محل سکونت خود حضور یافت و با هر حرکت دست او یک هواپیما به زمین افتاد.»
از طرفی شکست آمریکا در عملیات آزادسازی گروگانها در واقعه طبس در زمان ریاست جمهوری کارتر سبب شد تا وی آرای عمومی را در انتخابات بعد از دست بدهد. وی پس از شکست در انتخابات ریاستجمهوری اینگونه زبان به اعتراف گشود و گفت: «سالهای آخر ریاستجمهوری من در گروگان آیتاللهخمینی بودم.»
نیویورک تایمز نیز در یک مقالهای به این حقیقت اذعان نمود که «داغ شکستی که آمریکاییان در ایران خوردند آنها را رها نخواهد کرد. این شکست ضربهای دوباره به احساس غرور و اعتماد به نفس آنان زد.»
عمق تأثیر این حرکت تا جایی بود که بعداز گذشت سی سال از حرکت دانشجویان پیرو خط امام، جوانان مصری در جریان سرنگونی حسنیمبارک دیکتاتور بزرگ مصر به تبعیت از روح آزادیخواه ایرانیان به سفارت آمریکا و اسرائیل در مصر حملهور شده و پرچم آن دو کشور را به زیر کشیده و به آتش کشیدند.
حرکت دانشجویان ایرانی در 13 آبان 1358 در تسخیر سفارت آمریکا مبدایی شد برای مبارزان با امپریالیزم جهانی تا منافع آمریکا را در هر نقطهای از جهان به چالش درآورند. این حرکت ضد آمریکایی این پیام را به آنها مخابره نمود که دیگر عمر سلطهگری و استعمار ملتها توسط کشوری که خود را کدخدای جهان میداند به پایان رسیده و در عصر جدید این مسلمانها خواهند بود که با تصمیمات خود معادلات جهان را رقم زده و تاریخ را براساس خواستههای خویش خواهند نوشت.
پاورقی:
1- مجموعه اسناد لانه جاسوسی، جلد 1، ص472، سند شماره 4–61 تاریخ: 4 نوامبر 1979– 13 آبان 1358
